страница 1 страница 2
Заключение
Разработанные теоретические положения и данные экспериментальной работы позволили сформулировать следующие выводы:
- формирование готовности к самообразовательной деятельности правомерно рассматривать в качестве важнейшего направления профессиональной подготовки современного учителя, соответствующего требованиям подготовки высококвалифицированных и конкурентоспособных специалистов;
- начальной стадией формирования готовности должна явиться диагностика уровня готовности будущего учителя иностранного языка к самообразовательной деятельности с последующим определением путей и средств активизации их личностного и профессионального самосовершенствования;
- целесообразно в работе по формированию готовности к самообразовательной деятельности использовать потенциал не только учебных дисциплин по иностранному языку, но и по общеобразовательным дисциплинам;
- продуктивным путем формирования готовности к самообразовательной деятельности является построение процесса обучения на основе разработанных дидактических условий:
1) поисково-творческая деятельность на занятиях иностранного языка;
2) использование возможностей иностранного языка;
3) моделирование профессиональной ситуации;
4) осуществление непрерывного развития мотивации самообразовательной деятельности студентов;
5) лингвострановедческий аспект на занятиях иностранного языка;
6) активное использование информационных возможностей;
- технология формирования готовности к самообразованию представляет собой совокупность приемов, которые реализуются на начальном, формирующем и основном этапах. На каждом этапе определено содержание учебного материала, включающие в себя поисково-творческие задания, обозначены действия студентов, направленные на достижение поставленных целей и решения, выдвинутых в этой связи задач, и определены способы выполнения студентами поисково-творческих заданий;
- Управление самообразовательной деятельностью студентов со стороны преподавателя сочетается с самоуправлением студентов в осуществлении данной деятельности.
Проведенное исследование позволяет сформулировать следующие рекомендации:
-
предложенные дидактические условия формирования готовности будущего учителя иностранного языка к самообразовательной деятельности включить в систему подготовки учителей иностранного языка;
-
для эффективной реализации дидактических условий формирования готовности будущего учителя иностранного языка к самообразовательной деятельности необходимо на занятиях по иностранному языку использовать комплекс поисково-творческих заданий, разработанных на основе методологических подходов: личностного, деятельностно-творческого, полисубъектного и культурологического.
Полагаем, что проведенное исследование по формированию навыков осуществления самообразовательной деятельности не претендует на исчерпывающее решение проблемы данного вопроса. К числу перспективных проблем можно отнести дальнейшее изучение и обобщение международного опыта по исследуемой проблеме. В перспективе видится более активное использование возможностей информационных технологий в формировании готовности студентов к самообразовательной деятельности: создание электронных мультидисциплинарных учебно-методических комплексов; создание соответствующих сайтов в сети Интернет.
Список опубликованных работ по теме диссертации:
1 Принцип индивидуализации в обучении иностранному языку // Научно-методические проблемы теории и практики преподавания иностранного языка: Сборник научных трудов научно-практической конференции, 27 ноября 2004 г - Астана, 2004. - С.28-31.
2 Игровые моменты на занятиях немецкого языка // Проблемы лингвистики 21 века: Материалы 2-ой республиканской научно-практической конференции КарГУ, 14-15 октября 2004 г.- Караганда, 2004. - С.270-273.
3 Развитие коммуникативной компетенции по немецкому языку в условиях кредитной системы обучения . Учебно-методической пособие. – Астана, 2005. – 68 с.
4 Особенности работы над текстами по специальности по иностранному языку в условиях кредитной системы обучения // Проблемы развития конкурентоспособности высшего образования в контексте современности: Материалы 7-ой научно-методической конференции: 27-28 февраля 2006 г - Астана, 2006. – С.417-422.
5 Межкультурный аспект в обучении иностранному языку на современном этапе // Развитие современной системы образования и подготовки педагогических кадров: 2006 г.. – Астана, 2006. - С.245-249.
6 Особенности работы над текстами по специальности со студентами юридического факультета // Валихановские чтения -11: Материалы международной научно-практической конференции, 21-23 апреля, 2006г. – Кокшетау, 2006. – С.217-220.
7 К вопросу об истории становления самообразования в Казахстане // Вестник ЕНУ им. Л.Н. Гумилева, №5 (51) – 2006. – С.318-323
8 Гуманитарлық және педагогика мамандығының сырттай бөлімінде оқитын студенттерге арналған неміс тілінен бақылау жұмысының жиынтығы. Оқу -әдістемелік құралы. – Астана, 2007. - 64б.
9 Работа над спецтекстами на занятиях иностранного языка факультета // Валихановские чтения -12: Материалы международной научно-практической конференции, 20-22 апреля, 2007г. – Кокшетау, 2007. – С.601-605.
10 Межкультурный аспект на занятиях немецкого языка // Материалы международной научно—практической конференции в области языкового образования, 15-16 ноября, 2007 г. – Караганда, 2007 Ч.2, С..55-57.
11 К интенсификации и оптимизации занятий по иностранному языку через информационные технологии // Новые информационные технологии в образовании: Материалы международной научно-практичесой конфкеренции, 26-28 февраля, 2008 г. - Екатеринбург, 2008. - С.258-260.
12 Самостоятельная работа студентов под руководством преподавателя на занятиях иностранного языка как одна из форм самообразовательной деятельности // Наука и образование -2008: Материалы III международная научная конференция молодых ученых, 25-26 апреля, 2008 г. – Астана, 2008 – С.249-252.
13 Формирование конкурентоспособной личности посредством межкультурной коммуникации на занятиях иностранного языка // Коммуникация в современной парадигме социального и гуманитарного знания: Материалы IV международной конференции РКА, 9-13 июня, 2008 г. - Москва, 2008 – С.201.
14 Самостоятельная работа студентов – будущих учителей иностранного языка как один из способов профессионального самосовершенствования // Вестник Академии Педагогических Наук, №2 (24), март-апрель, 2008 г. – Алматы – С.41-45.
15 Самообразовательная деятельность в становлении полилингвальной личности // Вестник Евразийского гуманитарного института, №2, 2008 г. – Астана,2008 – С.184-189.
16 К вопросу о готовности будущих учителей иностранного языка к самообразовательной деятельности в соавторстве // Вестник Евразийского национального университета им. Л.Н. Гумилева, № 3 (57), 2007. – С.7-13.
17 Лингвострановедческий аспект на занятиях иностранного языка // Вестник КарГУ, №3 (51) ,2008 г. – Караганда, 2008 – С.65-70.
18 Учебно-методический комплекс по немецкому языку для студентов неязыковых специальностей. – Астана, - 254 с.
19 Компьютерные технологии как условие для формирования готовности к самообразовательной деятельности // Новые информационные технологии в образовании: Материалы международной научно-практической конференции, Екатеринбург, 24-27 февраля 2009 г. Ч.1 С.202-204.
Түйін
Устелимова Наталья Анатольевна
Болашақ шетел тілі мұғалімінің өздігінен білім алуға даярлығын қалыптастырудың дидактикалық шарттары
13.00.08 – Кәсіптік білім беру теориясы мен әдістемесі
Қазақстанның әлемдік академиялық қоғамдастыққа кірігуі және жоғары оқу орындарының білім кеңістігіне шығуы білімнің барлық салаларының сапалы дамуын талап етуде.
Білім берудің маңызды мәселелерінің бірі – барлық сала мамандарының шетел тілін меңгеруі болып табылады. Шетел тілін жоғары деңгейде меңгеру үшін біздің қоғамымызға педагогикалық, инновациялық және өздігінен білім алу ерекшеліктерін меңгерген шетел тілдерінің білікті мұғалімдері қажет. Қазіргі модернизациялау және жаһандану жағдайында шетел тілінің беделі өсіп отыр, соған байланысты шетел тілін оқытудың тиімді жолдарын дамыту қамтамасыз етілуде.
Шетел тілін меңгеру мәдениаралық коммуникацияның, халықтар арасындағы түсіністік пен тығыз байланысты күшейтуге ықпал ететіні белгілі.
Шетел тілі мәдени және кәсіби қарым-қатынас құралы бола тұрып, шетел тілін үйренушінің интеллектуалды және эмоционалды дамуын қамтамасыз етеді.
Кәсіптік білім беру жүйесінде мұғалім басты тұлға болып табылады. Жастардың шетел тілінен кәсіптік білім деңгейі мұғалімнің кәсіби даярлығы мен құзіреттілігіне байланысты болады. Болашақ шетел тілі мұғалімінің өздігінен білім алуға даярлығы жоғары білім беру мекемесінде оқу-тәрбие процесінің маңызды мәселесі болып табылады.
Зерттеу нысаны: жоғары оқу орындарындағы педагогикалық процесс.
Зерттеу мақсаты: Болашақ шетел тілі мұғалімінің өздігінен білім алуға даярлығын қалыптастырудың дидактикалық шарттарын теориялық тұрғыдан негіздеу және практикалық құрастыру.
Зерттеудің әдістері: теориялық әдіс (қорытындылау, салыстыру, теориялық және тәжірибелік мәліметтерді жүйелеу); эмпиракалық әдіс (сауалнама, әңгіме жүргізу, жауап алу, интервью); болжау әдісі (үлгі жасау); тәжірибелік әдіс (анықтау және қалыптастырушы тәжірибе); тәжірибелік зерттеу қорытындыларын сандық жағынан сараптаудың математикалық әдісі.
Зерттеу нәтижелері:
-
өздігінен білім алу үдерісінің педагогика ғылымының теориясы мен тәжірибесіндегі тарихи даму кезеңдері анықталды;
-
«өздігінен білім алу» және «болашақ шетел тілі мұғалімінің өздігінен білім алуға даярлығы» ұғымдарының құрылымы мен мазмұны нақтыланды;
-
болашақ шетел тілі мұғалімінің өздігінен білім алуға даярлығын қалыптастырудың дидактикалық шарттары анықталды;
-
өздігінен білім алудың құрылымдық-функционалдық үлгісі жасалды;
-
«Шетел тілі: екі шетел тілі» мамандығы студенттері үшін арнайы «Неміс тілінен шығармашылық-ізденіс тапсырмалары» курсы құрастырылды;
-
өздігінен білім алуды жүзеге асыруға ықпал ететін шығармашылық-ізденіс тапсырмалары дайындалды.
Зерттеудің тәжірибелік мәнділігі: зерттеу жұмысы нәтижесінде екі оқу-әдістемелік құрал басылып шықты: «Кредиттік жүйемен оқыту жағдайында педагогикалық мамандықтары студенттерінің коммуникативтік құзіреттілігін дамыту» оқу-әдістемелік құралы (оқу үдерісіне 2005 жылдан бастап енгізілді) және «Гуманитарлық және педагогика мамандығының сырттай бөлімінде оқитын студенттерге арналған неміс тілінен бақылау жұмысының жиынтығы» оқу-әдістемелік құралы (оқу үдерісіне 2007 жылдан бастап енгізілді).
Зерттеу базасы:
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті (Астана қаласы), Еуразия гуманитарлық институты (Астана қаласы).
Зерттеу нәтижелерінің талқылануы және тәжірибеге енгізілу дәрежесі: Зерттеу жұмысының негізгі нәтижелері халықаралық, аймақтық және республикалық көлемдегі ғылыми-практикалық конференцияларда жарияланды: «Білімдегі жаңа ақпараттық технологиялар» (Екатеринбург, 2008 ж., 2009 ж.), «Әлеуметтік және гуманитарлық білімнің жаңаша парадигмасындағы коммуникация» (Мәскеу, 2008 ж.), «Ғылым және білім-2008» (Астана, 2008 ж.).
Зерттеу нәтижелерін ендіру бойынша ұсыныстар:
- ұсынылған болашақ шетел тілі мұғалімінің өздігінен білім алуға даярлығын қалыптастырудың дидактикалық шарттарын оқу үдерісіне енгізу;
-
жеке, әрекетті-шығармашыл, полисубъекттік және мәденилік тұрғылар негізінде арнайы құрастырылған шығармашылық-ізденіс тапсырмаларын оқу үдерісінде қолдану.
Қолдану аясы: жоғары білім мекемелерінде мұғалімдерлі даярлау процесі.
Зерттеудiң перспективасы: шығармашылық-ізденіс тапсырмаларын белсенді қолдану болашақ шетел тілі мұғалімінің өздігінен білім алуға даярлығын қалыптастыруға көмек бола алады.
The resume
Ustelimova Natalia
The didactic conditions of forming the readiness of future teacher of foreign language to the self-educational activities
13.00.08 – Theory and methods of professional education
The integration of Kazakhstan into the world academic community and the formation of the open educational space in higher institutions require the qualitative improvement of education in all spheres.
One of the main tasks of education is the knowledge of foreign language by specialists of any branches. In order to have the high knowledge of foreign language our society needs qualified teachers of foreign languages who possess special qualities to realize pedagogical, innovational and self-educational activities. In the conditions of modernizations the role of foreign language increases and provides the development of effective ways of teaching in our society.
The knowledge of foreign language is known to lead to the strengthening of cultural communication, mutual understanding and close contacts between peoples.
Any foreign language is a tool of cultural and professional communication, incentive of intellectual and emotional development of person to take up any foreign culture.
Teacher is a central figure in the system of professional education. The knowledge of foreign language of youth depends on teacher’s professional training and competence. The forming the readiness of future teacher of foreign language to the self-educational activities is the main issue in the educational process of higher institution.
The object of the research is the pedagogical process of foreign language teaching in the higher educational institutions.
The aim of the research is the theoretical substantiation and practical elaboration of the didactic conditions of forming the readiness of future teacher of foreign language to the self-educational activities.
The methods of the research is composed of the theoretical (analyses, comparison, systematization of theoretical and experimental data), empirical (questionnaire, interrogation, interview, discussion), prognostic (model), experimental (established and formed experiment), mathematical methods of statistical processing of the result of experimental research.
The results of the research are the follows:
-
the historical stage of the development of the self-educational process in theory and practice are determined ;
-
the structure and the content of such notions as «self-educational activity» and «the readiness of future teacher of foreign language to the self-educational activities» are specified;
-
didactical conditions of forming the readiness of future teacher of foreign language to the self-educational activities are revealed;
-
the structural - functioned model of self-educational activity organization is elaborated;
-
special course as «Search-creative assignments on German language» for the students who study on «Foreign language: two foreign languages» speciality is composed;
-
Search-creative assignments on German language which are promoted to realize self-educational activity are prepared.
The practical significance of the research is in the possibility to apply the pedagogical results in the higher educational institutions. Two educational-methodological complexes published and adopted in educational process as «The development of communicative competence of students of pedagogical speciality in the conditions of credit system» (adopted since 2005) and «The collection of control works on German language for the part-time students of Humanities and pedagogical specialities». The main results of research are reported in international, regional, republican scientific-practical conferences as: «The new information technology in education». - Yekaterinburg, 2008; «Communication in the modern paradigm of social and humanity knowledge». - Moscow, 2008; «Science and education». - Astana, 2008.
Recommendations on the introduction:
- to apply offered didactic conditions of forming the readiness of future teacher of foreign language to the self-educational activities in the educational process;
- to use the special elaborated search-creative assignments which are composed on individual, active, creative poly-subjective and cultural methodical approaches during the educational process.
Field of application: the process of preparing teachers of foreign language in the higher institutions.
The perspectives of the research: the active usage of given search-creative assignments can be help to form the readiness of future teacher of foreign language to the self-educational activities.
страница 1 страница 2
|